St. Pancratiuskerk
Aan de zuidkant van het centrum van Sassenheim staat een grote kerk, de Pancratius.
Van buiten wekt de kerk een indruk als ‘kathedraal’ van de Bollenstreek gebouwd te zijn. Wie er naar binnen gaat treft inderdaad een weidse ruimte aan, met een overdadige lichtinval van alle kanten
De oude Dorpskerk in Sassenheim was oorspronkelijk ook aan de heilige Pancratius gewijd, maar deze kerk gin…
Van buiten wekt de kerk een indruk als ‘kathedraal’ van de Bollenstreek gebouwd te zijn. Wie er naar binnen gaat treft inderdaad een weidse ruimte aan, met een overdadige lichtinval van alle kanten
De oude Dorpskerk in Sassenheim was oorspronkelijk ook aan de heilige Pancratius gewijd, maar deze kerk ging tijdens de reformatie over naar de protestanten. De Sassenheimers hebben hun grote kerk in drie fasen gebouwd. In 1913 werden koor en dwarsschip van de huidige kerk (naar een ontwerp van architect Jos Tonnaer uit Delft) neergezet. Middenschip en toren van de oude kerk uit 1870 (naar een ontwerp van architect Herman Jan van den Brink) bleven staan. Even later, in 1928, gingen deze alsnog tegen de vlakte en werd een nieuw en groter middenschip gebouwd en kreeg de kerk ook zijn huidige opvallende toren. Die stevige afmetingen van het geheel hebben ook enkele nadelen en een daarvan is de moeilijke akoestiek. Pastores moeten hun woorden altijd langzaam en duidelijk uitspreken, want de galm in deze ruimte is berucht. Het leuke is wel dat een paar zangers al een effect kunnen bereiken alsof er een groot koor aan het werk is! Een ander bezwaar is dat de kerk voor de huidige bezoekersaantallen aan de grote kant is. Maar op de grote feestdagen (en carnavalszondag) zijn alle banken toch bezet.
Pancratius is de patroon van de kerk, een Romeins soldaat die in 304 de marteldood stierf. De Sassenheimers dragen hem kennelijk een goed hart toe want hij wordt zelfs met twee beelden in de kerk geëerd. In de hoek achterin de kerk links treffen we een in 1946 ingerichte kapel aan met daarin een fraai beeld van deze heilige, gemaakt door de bekende beeldhouwer Albert Termote. Het oude veelkleurige beeld van Pancratius, nog afkomstig uit het oude kerkgebouw (dus van voor 1870), is er ook nog en staat vooraan rechts in de kerk. Maar er is meer dat aan de oude kerk herinnert zoals b.v. het hoofdaltaar dat in 1874 gemaakt werd door Leenardts te Roermond en dat in 1913 naar de nieuwe kerk werd overgebracht.
In een kerk als deze gaat de blik als vanzelf omhoog. De lichtrood geschilderde spitsbogen brengen wat kleur op de verder cremewit geschilderde kerkmuren.
Kleur brengen ook de hier en daar aanwezige glas-in-loodramen. Zo bevinden zich boven het hoofdaltaar 7 grote ramen, ontworpen door de Warmonder kunstenaar Pieter Geraerts welke in 1964 zijn aangebracht. De oudste ramen dateren van 1919. Toen kreeg Pancratius boven zijn (oude) beeld een fraai raam toebedeeld (van de hand van de bekende glazeniers Nicolas en Zn uit Roermond, 1919).
Aan één van de drie heel grote schilderijen vooraan links in de kerk een aardige geschiedenis is verbonden. Het schilderij hing eerder in het raadhuis van Dokkum en dus verbaast het ons niet dat de afgebeelde heilige St.Bonifacius is die, zoals iedereen ongetwijfeld weet, daar in een grijs verleden door de Friezen werd vermoord. Het schilderij werd, tezamen met dat van Willibrordus, in 1704 door I.B.Gillessens gemaakt. In 1954 werd het ter gelegenheid van het zesde eeuwfeest van Bonifacius aan Dokkum uitgeleend. Het was ook de tijd van de grote kerkschoonmaak (alles zo sober mogelijk) en zo kwam het dat de Sassenheimers hun Bonifacius gewoon vergaten . . . Totdat men er zich in 1971 bij de kerkrestauratie realiseerde dat het schilderij nog steeds in Dokkum hing. Maar de Dokkummers waren intussen gaan denken dat het een eeuwige bruikleen betrof. Het kostte dan ook enige moeite om het schilderij terug te krijgen maar het lukte. En zo heeft Willibrordus weer gezelschap gekregen van Bonifatius, zijn Ierse medemissionaris in de Lage Landen.
Eén bijzonderheid mag niet onvermeld blijven en dat is de grote mozaïekvloer voor het hoofdaltaar, aangebracht in 1922. De koorleden hebben er, als ze zich omdraaien, mooi zicht op maar u zult het priesterkoor op moeten om de twee fraaie voorstellingen (de goede en de slechte herder) in ogenschouw te kunnen nemen. Bij het verlaten van de kerk zal de opmerkzame bezoeker mogelijk even schrikken: de koorruimte helt behoorlijk scheef naar links af. De Pancratiuskerk heeft een mooie grote toren maar die is door zijn grote gewicht wel een stukje de grond ingezakt en nam deze hoek van de kerk mee. Maar deze Sassenheimse kerk kan kennelijk een stootje hebben want van buiten zie je er weinig van.
Openingstijden
- De Mariakapel (ingang aan de rechterkant van de toren) is geopend van dinsdag t/m zaterdag van 10.00 uur tot 16.00 uur.
Naast de kerk (aan de rechterkant) ligt het kerkhof van de parochiekern.
